Hoe zorg je ervoor dat een team niet alleen prettig samenwerkt, maar ook merkbaar bijdraagt aan het succes van de organisatie? Die vraag herkennen veel leiders en HR-professionals. Teamsessies en trainingen zijn er genoeg, maar wat werkt nu écht? Die vraag stond centraal tijdens de derde bijeenkomst van de Wetenschappelijke Raad van Advies (WRvA) van LTP.
Samen met Rinie Ariëns (Chief Psychologist) en Milou Deken (Teamcoach en Sector Lead Industrie & Bouw), verkenden we drie actuele thema’s die het verschil maken in teamontwikkeling:
- Hoe benut je psychologische data verantwoord en effectief?
- Waarom is pro-sociaal gedrag anno 2025 cruciaal voor samenwerking?
- Hoe organiseer je gedistribueerd leiderschap in teams, zonder dat chaos ontstaat?
“Het was een inspirerende bijeenkomst. De gesprekken met de wetenschappelijke raad helpen ons om onze aanpakken steeds verder te verdiepen en kritisch te blijven kijken naar wat echt werkt in teams.”
– Milou Deken
1. Psychologische data: van inzicht naar actie
Zelfgerapporteerde data uit scans en vragenlijsten, zoals online assessments, vormen een waardevol startpunt voor teamontwikkeling. Ze laten zien hoe teamleden zichzelf zien en hoe zij in elkaar steken. Maar: deze data zeggen nog weinig over feitelijk gedrag in de praktijk. Daarom combineren wij psychologische data altijd met observaties, contextgesprekken en teaminteracties. Zo ontstaat een rijker en betrouwbaarder beeld.
Milou Deken licht toe: “Psychologische data is geen doel op zich. Het is een hulpmiddel om gedrag te begrijpen en om teams het goede gesprek te laten voeren. Zo kunnen we interventies kiezen die écht effect hebben, in plaats van op onderbuikgevoel te varen.”
De WRvA benadrukte daarnaast het belang van begin-, tussen- en eindmetingen. Het gaat niet alleen om de vraag of een sessie leuk was, maar om zichtbare verandering in gedrag en prestaties. Milou: “In onze trajecten koppelen we daarom vooraf gewenste uitkomsten aan concrete gedragsdoelen en maken we inzichtelijk wat er verandert.”
2. Pro-sociaal gedrag: teams die verder kijken dan zichzelf
Succesvolle teams functioneren nooit op een eiland. Ze kijken verder dan hun eigen taken of targets en nemen verantwoordelijkheid voor het geheel. De WRvA benadrukt dat dit pro-sociaal gedrag, handelen in het belang van de groep, een belangrijke motor is achter duurzame samenwerking.
Het Prosocial Model, gebaseerd op de evolutionaire principes van Nobelprijswinnaar Elinor Ostrom, benoemt voorwaarden waaronder teams floreren. Denk aan transparantie over doelen, evenwichtige besluitvorming en wederzijdse verantwoording.
Rinie vat het krachtig samen: “Sterke teams helpen niet alleen zichzelf vooruit, maar versterken ook andere teams. Als iedereen voorbij zijn eigen rol kijkt, ontstaat een keten van wederzijdse verantwoordelijkheid: van individu naar team, van team naar organisatie, van organisatie naar de samenleving.”
De begeleiders van de LTP teaminterventies stimuleren daarom altijd de deelnemers om niet alleen naar hun individuele bijdrage te kijken, maar naar collectief succes. Het besef dat je deel uitmaakt van iets groters, maakt de samenwerking sterker, wendbaarder en duurzamer.
3. Gedistribueerd leiderschap: gedeeld, maar niet vrijblijvend
Zelfsturende teams klinken aantrekkelijk, maar de praktijk leert dat ze kwetsbaar zijn. Als niemand het initiatief neemt of verantwoordelijkheden onduidelijk blijven, ligt besluiteloosheid of afwachtend gedrag op de loer. Gedistribueerd leiderschap biedt hiervoor een oplossing: leiderschap dat zich verplaatst naar degene die op dat moment de meeste kennis, ervaring of daadkracht heeft.
Rinie licht toe: “Een team kan prima zelfsturend zijn, maar er moet altijd iemand het voortouw nemen op de momenten dat het nodig is, formeel of informeel.”
“In onze teamtrajecten kijken we daarom met teams wie op welk moment richting geeft”, vult Milou aan. “Dit vraagt om onderling vertrouwen, duidelijkheid over ieders rol en het lef om eigenaarschap te pakken. Als die voorwaarden aanwezig zijn, kunnen teams soepel schakelen: ze benutten elkaars expertise, verdelen verantwoordelijkheid en komen sneller in actie.”
Inzichten uit de sessie
- Effectiviteit van teaminterventies meet je op meerdere niveaus: leuk is niet genoeg, het gaat om verandering in gedrag en prestaties.
- Zelfgerapporteerde data uit scans en vragenlijsten krijgen pas betekenis in de context: combineer het daarom met observaties en gesprekken.
- Leiderschap is een teamsport: formeel én informeel, maar nooit vrijblijvend.
- Pro-sociaal gedrag maakt teams duurzaam sterk: teams floreren als ze bijdragen aan iets groters dan henzelf.
En jouw team?
Wil je weten hoe deze inzichten jouw teams kunnen versterken? We gaan graag in gesprek om te ontdekken wat in jouw situatie écht werkt. Laat hier je gegevens achter en we komen snel bij je in de lucht.
Over de WRvA van LTP
De WRvA verbindt wetenschap aan de praktijk van leiderschap en teamontwikkeling. Zo zorgen we dat LTP zich blijft ontwikkelen op basis van wat écht werkt: onderbouwd, mensgericht en toepasbaar in organisaties.
Verder lezen?
