Daar heb je de handhaving weer!

Handhavers gemeente Utrecht

Met het drukker worden van de openbare ruimte in Nederland neemt de overlast toe en lopen ergernissen op. Door het hele land neemt de roep om handhaving – en daarmee veiligheid – steeds meer toe. Het beroep van handhaver is echter niet het populairste beroep en dan is het profiel van de gewenste handhaver de laatste jaren ook nog sterk veranderd.

Dit zien wij ook terug in de assessments die wij al verzorgen voor de functie van handhaver binnen gemeentes en het openbaar vervoer. De laatste jaren zijn honderden kandidaten de revue gepasseerd, voor onder andere de gemeente Amsterdam, de gemeente Utrecht, NS, QBUZZ, ARRIVA, KEOLIS en CONNEXXION. Hoe ziet dit profiel van de moderne, effectieve handhaver er nu dan uit? En hoe kan je hier bij werving en selectie al rekening mee houden? In dit artikel lees je daar meer over.

(on)dankbaar werk?

De taak van veel handhavers is om overlast te verminderen en het veiligheidsgevoel te verhogen. Hiermee dragen zij bij aan een ‘gezonde, leefbare en veilige stad’. Dit doen zij door zichtbaar aanwezig te zijn en mensen aan te spreken op hun gedrag. Het is een taak die bij sommige groepen irritatie oproept, maar waar juist ook om gevraagd wordt door anderen binnen de samenleving.

In de praktijk is het zowel dankbaar als ondankbaar werk en het handhaversimago is niet altijd positief. Er zijn dagen met afwisselend dankbetuigingen én scheldkanonnades. Daar moet je mee om kunnen gaan; nu en in de toekomst. Het gaat namelijk niet alleen om het moment zelf, maar ook om de effecten op de lange termijn.

Zit het in je?

Of iemand geschikt is voor de rol van handhaver begint bij de vraag: waarom wordt iemand handhaver? Wat is iemands motivatie en intentie bij het uitvoeren van de werkzaamheden? Heeft iemand enkel behoefte aan invloed (door het schrijven van boetes) of haalt iemand juist voldoening uit een andere manier van aanspreken? Bijvoorbeeld door het gesprek aan te gaan met de mogelijke overtreder, verschillende kanten van de situatie te bespreken en de ander zo te overtuigen zijn of haar gedrag aan te passen.

Dit zijn belangrijke vragen die ook het gedrag van de handhaver op straat kleuren. Zeker wanneer er tijdens het werk veel weerstand of druk ontstaat. Denk aan een agressieve reactie na het toespreken van een burger op straat. Iemands aard, aanleg en eigen waarden komen dan als vanzelf bovendrijven: zowel die van de handhaver als die van de aangesproken burger.

Door vooraf bij eerder benoemde vragen stil te staan, wordt sneller duidelijk of iemand geschikt is voor de rol van handhaver en vanuit welke beweegredenen. Deze inzichten helpen de handhaver in spe in de praktijk uiteindelijk ook verder. Door bewust te zijn van bijvoorbeeld de eigen voorkeursaanpakken en mogelijke valkuilen, kan hier juist op geanticipeerd worden. In onze assessments worden deze inzichten dan ook altijd getoetst.

Een balans tussen kracht en verbindend vermogen

De afgelopen jaren is er op het gebied van handhaving een duidelijke professionaliseringsslag gemaakt: meer boa’s door heel Nederland, kortere lijntjes met de politie en meer aandacht voor briefing en nazorg. Maar ook inhoudelijk is de functie veranderd. Een veranderende wereld en nieuwe taken vragen ook om andere eigenschappen en competenties van de handhavers.

Tegenwoordig is er niet alleen behoefte aan krachtige, besluitvaardige handhavers die boetes kunnen schrijven, maar moet een handhaver een goede balans hebben tussen ‘kracht’ en een ‘verbindend en beïnvloedend vermogen’. Daarom is het belangrijk om van tevoren antwoord te hebben op bijvoorbeeld de volgende vragen:

  1. Is de kandidaat in staat om diverse situaties te de-escaleren?
  2. Zal iemand ondanks mogelijke negativiteit (schelden, agressie, geweld) die men tegenkomt op straat positief, emotioneel stabiel en veerkrachtig blijven?
  3. Is de kandidaat in staat om gedrag van anderen te beïnvloeden en daarmee de leefbaarheid en veiligheid van de publieke ruimte te verhogen?
  4. Weet iemand op een positieve wijze verbinding te maken met de mensen om zich heen door te luisteren en zich in te leven?

Om deze reden geeft ons Handhaver Assessment ook inzicht in de aard, aanleg, competenties en het gedrag onder druk van de kandidaat-handhaver. Met gebruik van al deze informatie wordt een uitspraak gedaan (a) over iemands geschiktheid, (b) of diegene ook past in het huidige team handhavers én (c) of diegene aansluit bij de ambities en (nieuwe) koers van de organisatie.

“LTP weet wat er van handhavers op straat gevraagd wordt en geeft een duidelijk profiel van de potentiële kandidaat. We horen veel terug dat mensen zich echt herkennen in de rapporten!”

Wie blijft effectief presteren onder druk?

Verder moet je als handhaver een dikke huid hebben en kom je regelmatig onder druk te staan. Het is daarom belangrijk om te weten hoe iemand hiermee omgaat. De openbare ruimte wordt namelijk steeds drukker en dit kan voor meer en meer overlast en ergernissen zorgen.

Een handhaver die bijvoorbeeld vooral gericht is op verbinding, kan het onder druk lastig vinden om aan het eigen besluit – denk aan het geven van een boete – vast te houden. Deze gaat dan te veel mee met de overtreder en kan hierin wat volgzaam zijn. Daartegenover staat de daadkrachtige handhaver die onder druk het risico loopt geen oog meer te hebben voor de context. Diegene drukt de boete koste wat het kost door en kan als te rigoureus worden gezien.

Zo heeft ook iedereen eigen coping-strategie om op de korte én lange termijn om te gaan met druk. Het is niet zo dat de één goed is en de ander fout, maar zelfinzicht hierin is heel belangrijk.

Simulatie voor presteren onder druk

Bij de selectie van een nieuwe generatie handhavers is voor zowel de Gemeente Amsterdam als de Gemeente Utrecht een simulatie ingezet om inzichtelijk te krijgen hoe kandidaten presteren onder druk. De opgevoerde druk en stressoren in de simulatie brengen de vaardigheden, competenties en mogelijk ook gedragsrisico’s van de kandidaat goed in kaart. Deze simulatie wordt ook veelvuldig ingezet bij assessments voor andere beroepen waarbij weerstand & druk een belangrijk thema zijn, denk aan politieagenten, defensiepersoneel en medewerkers van de brandweer of ambulance.

Hoe zit het met iemands mentale en emotionele weerbaarheid?

Naast het presteren onder druk is inzicht in iemands mentale en emotionele weerbaarheid op de korte én lange termijn ook vast onderdeel van ons Handhaver Assessment. De gemiddelde handhaver krijgt veel negativiteit over zich heen en wordt daarnaast ook geconfronteerd met impactvolle gebeurtenissen. Denk bijvoorbeeld aan vechtpartijen, leed en ongevallen.

Uit onderzoek blijkt dat zowel iemands interne als externe hulpbronnen in orde moeten zijn om die impactvolle gebeurtenissen goed en effectief te kunnen verwerken. Met interne hulpbronnen bedoelen we een gebalanceerde persoonlijkheid en met externe hulpbronnen bijvoorbeeld een vertrouwde omgeving waarin je gesteund wordt; voldoende mensen bij wie je je verhaal kunt doen.

Als die (interne en externe) hulpbronnen niet aanwezig zijn, komt je mentale en emotionele weerbaarheid in het gedrang. Cynisme, hardvochtigheid, wantrouwen en intolerantie liggen op de loer. Maar ook een verminderd werkplezier, een grotere kans op incidenten en de kans op een burn-out.

Aan de slag als team

Wanneer deze negatieve patronen binnen een team de overhand krijgen, kan het gehele team hierin worden meegesleurd. De weerbaarheid en de sfeer worden minder, het ziekteverzuim neemt toe en doelen worden niet gehaald. Terwijl juist een team waarin veel vertrouwen is en goed wordt samengewerkt, een voorwaarde is voor het individuele presteren van de handhaver.

Gaat het even niet zo goed binnen een team? Of wil een team juist nóg sterker worden in de samenwerking? Dan kan men ook teamsessies inzetten. Hierin wordt bijvoorbeeld gekeken naar hoe het team is samengesteld qua persoonlijkheden, welke teamdynamieken er spelen, wat de blinde vlekken of valkuilen van teamleden zijn en welke kwaliteiten het team bezit.

Met deze inzichten groeit het team richting een zelfbewuste groep mensen waarin zij elkaar steunen en waarin actief feedback aan elkaar wordt gevraagd. Dit zorgt voor een weerbaar team waarin de teamleden zich continu blijven ontwikkelen als professioneel handhaver en als mens.

Kortom

De moderne handhaver moet een goede balans hebben tussen daadkracht en verbinding, tussen standvastig zijn maar toch begripvol, tussen hard en zacht. Het kunnen omgaan met druk, maar ook de weerbaarheid op de korte en lange termijn zijn belangrijke topics, die zeker bij de werving en selectie al de nodige aandacht verdienen. Zo ga je voor een nieuwe generatie handhavers, die effectief hun rol kunnen vervullen in deze veranderende wereld.

Foto van Ruben Simons
Ruben Simons
Ruben is Business Lead Safety & Integrity bij LTP. Met zijn jarenlange ervaring als leidinggevende en adviseur in de (semi) publieke sector is hij zeer bekend met de dynamiek die speelt in en rondom de publieke ruimte. Daarnaast houdt hij zich bezig met de verdere ontwikkeling van de kwaliteit en betrouwbaarheid van de scans en opleidingsprogramma’s.

Waar mogen wij het voorbeeldrapport naar toe sturen?