Eerder deze maand is Ton Büchner plotseling per direct vertrokken als CEO bij AkzoNobel. Hij kon de druk van de overnamestrijd om het concern niet meer aan. Ook al eerder speelde zijn mentale weerbaarheid hem parten. Vijf maanden na zijn start bij AkzoNobel meldde hij zich ziek omdat hij last had van vermoeidheidsklachten, een burn out. Hoe iemand handelt en reageert onder druk, is te voorspellen. Waarom doen organisaties dit nog zo weinig? Dat scheelt een hoop onrust.
Cruciale momenten
Juist bij topfuncties is het in kaart brengen van iemands mentale weerbaarheid in de selectiefase een must. Succesvol functioneren op directie niveau is te vergelijken met topsport en vraagt meer dan op basis van een normaal persoonlijkheidsonderzoek is vast te stellen. Het gaat om de cruciale momenten: wat gebeurt er als iemand onder grote druk komt te staan of vermoeid raakt.
In de meeste selectieprocedures wordt gekozen voor een reguliere aanpak, waarmee prima te voorspellen is of iemand overeind blijft als de organisatie in rustig vaarwater is. Op directieniveau wordt het afbreukrisico echter pas duidelijk op de momenten waarop het moeilijk wordt. Daarvoor is het nodig om echt onder de oppervlakte te kijken.
Primair gedrag
Wanneer door gezondheidsproblemen energieverlies optreedt of als er sprake is van langdurige stress, komt een ander deel van iemands persoonlijkheid naar voren. Het vermogen om een bepaalde reputatie te managen neemt snel af, primair reageren neemt de overhand. De aanwezige energie wordt aangewend voor de overlevingsmodus. Het vermogen tot zelfreflectie, de flexibiliteit om in gedragsstijl te kunnen schakelen en effectief te blijven, zijn dan al snel ver te zoeken.
Reputatie hoog houden
In dit soort situaties kan coaching hulp bieden, hoewel topbestuurders, CEO’s en andere hoogwaardigheidsbekleders uitermate goed in staat zijn om hun reputatie te managen. Zij zullen zich in oppervlakkige coachingssessies nauwelijks laten kennen. Pas bij grote mate van ‘pijn lijden’ ontstaat de urgentie en het persoonlijke inzicht dat er iets moet veranderen. Maar dan is het bijsturen al bijna onmogelijk en is de geest uit de fles.
Wanneer mensen in de overlevingsmodus komen, zullen ze heftig de problemen ontkennen en liever hun reputatie hoog houden dan constructief aan de slag te gaan.
Leed en schade voorkomen
Het inzetten van een assessment voor selectie of ontwikkeling, dat recht doet aan deze complexiteit, dat ook kijkt naar iemands persoonlijkheid onder druk en dieper liggende gedragspatronen, kan veel persoonlijk leed en schade voor de organisatie voorkomen.
