Harari’s Homo Deus: lessen voor leiders

De Israëlische historicus en bestsellerauteur Harari is tegenwoordig adviseur van CEO’s en regeringsleiders. Terecht. Zijn laatste boek ‘Homo Deus’ vond ik echt een eyeopener: het gaf mij een heel andere kijk op bijvoorbeeld de waarde van samenwerken en van betekenis geven (purpose) in de ontwikkeling van landen en bedrijven. Harari leert ons vanuit een historisch perspectief anders naar de wereld te kijken.

Toekomst
Harari kijkt in zijn laatste boek vooral ook vooruit. Hij schetst hoe artificiële intelligentie (AI) en biotechnologie ons leven gaan veranderen. Door AI verliezen we onze autonomie; wij bepalen niet meer zelf hoe wij beïnvloed worden. En door biotechnologie kunnen we straks zelf onze intelligentie en ons uiterlijk bepalen. Althans, als je bij de economische winnaars hoort. Hij pleit derhalve voor een sterkere regulering door de overheden. De invoering van de AVG (GDPR) is hier al een goed voorbeeld van.

Lessen voor leiders
Ik denk dat leiders in het digitale tijdperk iets van Harari kunnen leren. De wereld is blijvend in verandering. Als leider moet je over geestelijk evenwicht en emotionele intelligentie beschikken. Je moet jezelf ook steeds opnieuw (durven) uitvinden. Volgens Harari gaat het daarbij straks zelfs zover dat je je eigen lichaam en brein moet uitkiezen!?

Vooralsnog zie ik 2 lessen:

1. Het meester-leerlingsysteem gaat verdwijnen
Autoriteit op basis van positie staat onder druk. Het was zo vertrouwd. Je begint als leerling, wordt dan gezel en uiteindelijk meester. Zie ook de blog ‘Exit: Leerling – Gezel – Meester’. Een breed toepasbaar principe, met name in de professionele dienstverlening zoals de advocatuur, de zorg, accountancy en consultancy. De nieuwe generaties weten en kunnen echter dingen die de oudere generatie niet weet en kan.

De nieuwe generaties zijn gewend aan continue veranderingen en zijn opgegroeid in een digitale wereld. Het goede nieuws is dat AI ons mogelijk kan helpen snel nieuwe dingen aan te leren. We zien dit al in de veranderende manier waarop jongeren (blijvend) leren in een digitale wereld. Zie ook: www.ikbenerica.nl.

2. Veranderkracht is nodig
Je moet jezelf steeds weer opnieuw uitvinden. Zelfbewustzijn is dan cruciaal. Dan ben je minder beïnvloedbaar en krijgen de algoritmes minder vat op je. Je zogenaamde authentieke gevoel is namelijk niet zo echt. Je wordt steeds onbewust beïnvloed. Je hebt vooroordelen. Voor je het weet bepaalt ‘een Cambridge Analytica’ wat jij voelt.

Belangrijk daarbij is om je eigen feedback goed te organiseren. Zie bijvoorbeeld: www.persona.fit. Het is leuk om te denken dat je bent wie je bent (ken uzelve), maar het gaat om je reputatie. Wat vinden anderen van jou? Hoe werken zij met jou samen? Hoe kun jij jezelf verbeteren?

Ik las dat Harari veel aan meditatie doet, om zichzelf beter te leren kennen. Hij wil zijn eigen vooroordelen begrijpen en kunnen elimineren. Dat laatste lijkt mij de belangrijkste les en voor iedereen wenselijk. Want AI is een gevaarlijk wapen als het in de verkeerde handen valt. Als AI één ding erg goed kan, is het wel het versterken van onze eigen vooroordelen. De geschiedenis laat zien waar dat toe kan leiden.

Foto van Jan Kwint

Jan Kwint

Jan Kwint was CEO van LTP, maar heeft in 2021 een nieuwe loopbaanstap gemaakt. Hij laat interviews, blogs en artikelen achter die in vele gevallen nog steeds actueel en waardevol zijn.

Waar mogen wij het voorbeeldrapport naar toe sturen?